ਪੁਰਾਣੇ ਸਮਿਆਂ ’ਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਹਰ ਘਰ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ਇਹ ਚੀਜ਼, ਬੁੱਝੋ ਤਾਂ ਜਾਣੀਏ …!

ਅੱਜ ਬਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੱਪੜੇ ਮੌਜੂਦ ਹਨ ਪਰ ਇੱਕ ਸਮਾਂ ਅਜਿਹਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕੱਪੜੇ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਘਰ ਦੀਆਂ ਸੁਆਣੀਆਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਮਿਹਨਤ ਤੇ ਘਾਲਣਾ ਘਾਲਣੀ ਪੈਂਦੀ ਸੀ । ਕੱਪੜੇ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਪਾਹ ਨੂੰ ਵੇਲਣੇ ਰਾਹੀਂ ਪਿੰਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਫਿਰ ਪਿੰਜੇ ਰੂੰ ਨੂੰ ਔਰਤਾਂ ਇਕੱਠੀਆਂ ਹੋ ਕੇ ਕਾਨੇ ਦੀਆਂ ਸਲਾਈਆਂ ਨਾਲ ਪੂਣੀਆਂ ਵੱਟਦੀਆਂ ਸੀ । ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹਨਾਂ ਪੂਣੀਆ ਨੂੰ ਕੱਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ।

ਚਰਖੇ ’ਤੇ ਸੁਆਣੀਆਂ ਲੰਮੇ-ਲੰਮੇ ਤੰਦ ਪਾਉਂਦੀਆਂ ਗਲੋਟੇ ਲਾਉਂਦੀਆਂ। ਇੰਨਾ ਗਲੋਟਿਆਂ ਨੂੰ ਕੋਲ ਬੈਠੀ ਕੋਈ ਬਜ਼ੁਰਗ ਔਰਤ ਅਟੇਰਨ ਨਾਲ ਅਟੇਰਦੀ ਰਹਿੰਦੀ । ਅਟੇਰਨ ਉਹ ਸੰਦ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਸੂਤ ਦੇ ਗੋਲਿਆਂ ਨੂੰ ਅੱਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਅਟੇਰਨ ਦਾ ਸ਼ਾਬਦਿਕ ਅਰਥ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਟਨ ਵਾਲਾ ਯੰਤਰ ਭਾਵ ਘੁੰਮਣ ਵਾਲਾ ਯੰਤਰ ।

ਸੁਆਣੀਆਂ ਅਟੇਰੇ ਹੋਏ ਸੂਤ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮਨ ਪਸੰਦ ਦਾ ਰੰਗ ਦੇ ਕੇ ਰੰਗਦੀਆਂ ਜਿਸ ਤੋਂ ਦਰੀਆਂ ਖੇਸ ਟੋਟੇ, ਫੁਲਕਾਰੀਆਂ ਤੇ ਮੰਜੇ ਲਈ ਵਾਣ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ । ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਕੱਪੜੇ ਵੀ ਸੂਤ ਤੋਂ ਘਰੇ ਬਣਾਏ ਖੱਦਰ ਨੂੰ ਰੰਗ ਕੇ ਹੀ ਸਿਲਾਈ ਕਰਕੇ ਪਾਉਂਦੇ ਸਨ । ਇਹ ਖੱਦਰ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਠੰਡਾ ਤੇ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਨਿੱਘਾ ਰਹਿੰਦਾ। ਹੁਣ ਚਰਖੇ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਚਰਖੇ ਦੇ ਸੂਤ ਤੋਂ ਤਿਆਰ ਕੱਪੜੇ ਵੀ ਅਲੋਪ ਹੋ ਗਏ।